کد مطلب:45742 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:26

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

سوسياليسم اسلامي يعني چه و آيا شهيد مطهري(ره) به آن اعتقاد داشت؟

در مورد اين اصطلاح بايد گفت كه هر چند برخي وجوه شباهت بين اسلام و مكاتب ديگر از قبيل سوسياليسم وجود دارد ولي اختلافات اصولي و مبنايي ميان اسلام و اين مكاتب مانع از جعل اين اصلاحات التقاطي مي باشد و بررسي آثار استاد شهيد خلاف اين نسبت را ثابت مي نمايد. شهيد مطهري در كتاب «نظري به نظام اقتصادي اسلام» در موضوع مرز اشتراك اسلام و سوسياليسم چنين مي نگارند: «هر چند اسلام مالكيت فردي و شخصي را در سرمايه هاي طبيعي و صناعي نمي پذيرد و مالكيت را در اين امور عمومي مي داند، ولي اسلام مالكيت اشتراكي كار را نيز نمي پذيرد؛ يعني، طرفدار اين اصل [اصل مهم سوسياليسم ]نيست كه «كار به قدر استعداد و خرج به قدر احتياج» نمي گويد همه ملزم اند كه كار كنند و محصول كارشان الزاماً به اجتماع تعلق دارد... پس آن مقدار از سوسياليسم از نظر منطق و از نظر اسلام قابل توجيه است كه قسمتي از سرمايه ها؛ يعني، سرمايه هاي عمومي بالاشتراك باشد و اما كار بالاشتراك را كه الزامي و اجباري باشد، هيچ گونه نمي توان از اسلام استنباط كرد، مگر اين كه در موارد خاص؛ يعني، در زمين هاي عمومي يا كارخانه هاي عمومي، طوري باشد كه كار فردي ميسر نباشد و تازه اگر هم اين طور باشد نه چنين است كه مالكيت فردي در كار نيست، بلكه محصول بالسويه يا بالتفاوت طبق قرارداد ميانشان تقسيم مي شود و هر فردي مالك فردي سهم خود خواهد بود، پس اگر مشخصه اصل سوسياليسم را اشتراك سرمايه بدانيم، اسلام يك مسلك اشتراكي است و اگر مشخصه اصلي آن را اشتراك در كار بدانيم، اسلام يك مسلك اشتراكي نيست، {V(همان، ص 140 و 141)V}. همچنين مرحوم استاد در بحث هاي متعدد از جمله بحث «اسلام، سرمايه داري، سوسياليسم» ضمن نقد مكتب سرمايه داري و سوسياليستي و برشمردن مضار و مفاسد مالكيت سرمايه و منابع توليد از يك طرف و مضار و مفاسد سلب مالكيت فردي را از محصول كار شخصي، برتري ها و امتيازات مكتب اسلام و منطق اعتدالي آن را برمي شمارد، بنابراين اولاً ما چيزي به نام سوسياليسم اسلامي نداريم و ثانياً اين نسبت به ايشان صحيح نمي باشد. ثالثاً، اگر مطلبي را در اين زمينه در اختيار داريد در مكاتبات بعدي آدرس دقيق آن را ارسال نماييد.